ESCO w transformacji energetycznej

W Polsce formułę ESCO stosuje się od ponad 20 lat. Podstawowe zasady modelu biznesowego są niezmienne i cały czas atrakcyjne, gdyż u podstaw leży koncepcja wygrany – wygrany dla obu stron kontraktu. Klasyczna formuła ESCO opiera się o cztery założenia:

1. Firma ESCO planuje i przeprowadza techniczną modernizację obiektów klienta w celu poprawy efektywności energetycznej, z warunkiem pokrycia 100% kosztu całości z uzyskanego efektu.
2. Firma ESCO gwarantuje uzyskanie efektu energetycznego j.w., o wielkości określonej w umowie i odpowiada finansowo za jego brak – płaci odszkodowanie o wartości równej niedoborowi efektu w jednostkach technicznych, przeliczonej na pieniądze wg stawki (cena jednostki energii) zawartej w umowie.
3. Firma ESCO finansuje całość.
4. Klient spłaca wartość projektu w ciągu całego okresu umowy w ratach.

Kluczowym elementem kontraktu jest gwarancja efektu, gdyż to ten mechanizm generuje pewne środki na pokrycie kosztu przez klienta. Warunkiem koniecznym jest implementacja systemu, umożliwiającego obiektywne raportowanie efektów energetycznych. Dodatkowo, z punktu widzenia firmy ESCO niezbędne jest posiadanie narzędzi do skutecznego zarządzania energią i mediami.

Budynki są najbardziej znanym obszarem stosowania formuły ESCO w Polsce. Obecnie ESCO nabiera tu nowego wymiaru ze względu na oparcie o ten model koncepcji totalnej modernizacji europejskich zasobów budynkowych, współfinansowanej przez UE (tzw. Renovation Wave). Z kolei w przemyśle, w związku z transformacja energetyczna i rozwojem energetyki rozproszonej, zainteresowanie tą formułą również zwiększa się gwałtownie.

Model ESCO pozwala obronić się przed rosnącym kosztem energii, zarówno poprzez gwarantowane obniżenie zużycia, jak i przez stworzenie możliwości wykorzystania przez klienta dochodowych instrumentów rynku bilansującego i innych instrumentów rynku energii.

Warto zwrócić uwagę na ewolucję formuły ESCO w ostatnich kilkudziesięciu latach. W zeszłym wieku techniczną podstawą modelu ESCO były tzw. usprawnienia (wymiana kotłów, regulacja pomp, rekuperacja, pompy ciepła itp.) a z kolei na przełomie wieków istotną rolę zaczęły pełnić systemy typu BMS (ang. building management system). Obecnie oczywistym wymaganiem jest oparcie koncepcji projektu o wykorzystanie tzw. mikrosieci (ang. microgrid). Jest to bardzo zaawansowana technologia, umożliwiająca zadanie celów i optymalne wykorzystanie różnych źródeł energii, magazynu i sieci zewnętrznej za pomocą algorytmów, analizujących parametry systemu (zarówno źródeł i sieci jak i odbiorników).

Panuje mocne przekonanie, że w układach obejmujących różne źródła energii (w tym OZE) np. elektrownię PV, pompę ciepła, kogenerator plus magazyn energii, jest to jedyny efektywny sposób uzyskania ambitnych efektów na planowanym poziomie. Drugim oczywistym wymaganiem są operacje zdalne, przeprowadzane w dużej mierze automatycznie, w czasie zbliżonym do rzeczywistego. Dominującą formą w modelu ESCO szybko staje się usługa, inaczej mówiąc dostęp klienta do gwarantowanych efektów a nie własność urządzeń i systemów. Tego typu współczesne projekty stawiają wysokie wymagania firmom ESCO.