Konferencja finałowa XIV edycji Krajowego Konkursu Energetycznego „Wszystko zależy od energii” im. prof. Jacka Malko

Tegoroczna edycja konkursu była szczególna od samego początku. Uczestnicy przystąpili do pisania prac w sytuacji, gdy kryzys energetyczny w Europie, zainicjowany konsekwencjami napaści Rosji na Ukrainę, stał się faktem. Pierwszy raz w historii konkursu, uczniowie mogli, z tygodnia na tydzień, obserwować tak drastyczne zmiany cen zarówno nośników energii, jak i energii elektrycznej. Słyszeli alarmistyczne komunikaty rządów europejskich, zapowiadające brak paliw najbliższej zimy. Śledzili mniej lub bardziej chaotyczne działania władz. Uświadamiali sobie, że to się dzieje naprawdę. Zapowiadane od lat problemy właśnie wystąpiły, choć niekoniecznie z przyczyn, które próbowano wcześniej przewidzieć. Cała ta atmosfera znalazła odbicie w wyjątkowo wysokim, w niektórych przypadkach nawet refleksyjnym, poziomie prac. Towarzyszące organizatorom konkursu od lat pragnienie, żeby efektywność energetyczna była codziennym tematem, w nieoczekiwany sposób właśnie w tym roku stało się faktem. O ile okoliczności tej zmiany budzą poważne obawy społeczne, o tyle autentyczny wzrost zainteresowania sprawami energii ze strony młodzieży dobrze rokuje na przyszłość. Transformacja energetyczna jest złożonym, trudnym i wieloletnim zagadnieniem, stąd im wcześniejsza i lepsza edukacja w tym zakresie, tym większa nadzieja na właściwe planowanie i skuteczną realizację.

Polski Kongres Prawa PPP

6 czerwca 2022 roku, odbył się Polski Kongres Prawa PPP, w czasie którego wygłosiłem referat pt. „Zmienione podejście do projektów efektywności energetycznej w formule PPP, w aktualnych realiach biznesowych – rozważania oparte o doświadczenia praktyczne”.

Kluczową kwestią, przewijającą się w trakcie wystąpienia była próba odpowiedzi na pytanie, jak rozwinąć rynek projektów efektywności energetycznej obiektów i zainteresować nim partnerów prywatnych? Poniżej pięć kluczowych obszarów do ulepszenia – w oparciu o dotychczasowe doświadczenia, w dostosowaniu do dzisiejszych realiów rynkowych:

Zalety i wady projektów ESCO z punktu widzenia wykonawcy

W poprzednim wpisie przedstawiłem powody dużego zainteresowania projektami w modelu ESCO w roku 2022 i następnych. Pora na krótką analizę „za i przeciw” z punktu widzenia wykonawcy, czyli firmy zawierającej wieloletnią umowę i gwarantującą finansowo efekt energetyczny po zmodernizowaniu obiektu.

Zalety dla wykonawcy oraz jego oczekiwania:

• Akceptacja przez zamawiającego dużo większej marży, niż w przypadku zwykłej modernizacji wg projektu. Oczekiwanie to wynika z faktu, że wykonawca – firma ESCO – ponosi dodatkowe, istotne ryzyka. Jest to przede wszystkim ryzyko wynikające z zagwarantowania wieloletniego efektu energetycznego. Brak efektu oznacza brak zysku lub stratę na kontrakcie.
• Mniejsza konkurencja w przetargu z powodów opisanych poniżej.

Przyczyny spodziewanego dużego zainteresowania projektami „o poprawę efektywności energetycznej” (EPC/ESCO) w kontekście aktualnych realiów biznesowych i regulacyjnych

W latach 2010-2018 aktywnie uczestniczyłem w rozwijaniu projektów modernizacji energetycznych w formułach ESCO i PPP. W tym okresie udało się zawrzeć sporo umów mimo braku wsparcie regulacyjnego formuły EPC/ESCO. Kilkadziesiąt projektów, które zrealizowano w następstwie zawartych w tamtym okresie umów, stanowi bardzo dużą bazę doświadczeń. Firmy ESCO skonfrontowały swoje wyobrażenia o ryzykach takich kontraktów z rzeczywistością, samorządy przekonały się, że nie warto występować w negocjacjach z pozycji siły, a konsultanci przedefiniowali realny poziom swojego wpływu na racjonalność decyzji ich zleceniodawców. Ta wiedza pozwoli obecnie zawierać szybciej lepsze umowy. Muszę stwierdzić, że obecne uwarunkowania regulacyjne, społeczne i biznesowe są wielokrotnie bardziej stymulujące. Warto tu wymienić główne, istotne elementy, skłaniające do tezy o spodziewanym wzroście liczby i ogólnej wartości modernizacji typu ESCO/PPP:

Długoterminowa strategia renowacji a doradcy energetyczni

Europejska strategia „Renovation Wave” określa ambitny cel, jakim jest dynamiczna modernizacja pod kątem energetycznym zasobów budynkowych (budynki mieszkalne i niemieszkalne) krajów członkowskich. Implikuje to przygotowanie właściwych planów krajowych, wymaganych dyrektywą 2010/31/UE. W Polsce planem tym jest Uchwała Rządu pn. Długoterminowa strategia renowacji (Uchwała DSR), określająca kierunki działań do roku 2050. Koncentrując uwagę jedynie na budynkach użyteczności publicznej i niemieszkalnych (poza produkcyjnymi, gospodarczymi i magazynowymi) mówimy o ok. 3 mln. obiektów. Nawet, jeśli część z nich podlegała już usprawnieniom, to praktycznie zawsze pozostały jakieś zakresy do wykonania. Wydaje się, że efektywna modernizacja dużej liczby obiektów będzie wymagała nowego podejścia do sprawnego planowania działań i procedury zawierania umów, w szczególności w sektorze publicznym.